Kars’ta kadın hapishanesi olarak kullanılan eşsiz tabya, bakım bekliyor

Kars’ta Osmanlı döneminde kadın hapishanesi olarak kullanılan yaklaşık 200 yıllık Gemli Tabya, ilgisizlik nedeniyle her geçen gün biraz daha yok oluyor. Türkiye’de benzeri neredeyse bulunmayan hilal ve nal formundaki tabya, yıllardır restorasyon projeleri gündeme gelse de bir türlü hayata geçirilemedi.

SAVAŞLARDAN GÜNÜMÜZE ULAŞAN TARİHİ YAPI

1854’te Kerim Paşa tarafından yaptırılan tabya; 1855 Osmanlı-Rus Savaşı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi ve 1918-1920 Osmanlı-Ermeni Savaşı sırasında aktif olarak kullanıldı. Bugüne dek ayakta kalmayı başaran yapı, artık yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya.

“TURİZME KAZANDIRILMALI”

Kars Kültür ve Turizm Uzmanı Mehmet Duman, tabyanın restore edilerek turizme kazandırılmasının kente büyük değer katacağını söyledi. Duman, Kars’ın 49 tabyaya sahip olmasıyla Türkiye’de öncü bir şehir olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:

Gemli Tabya, konumu ve mimarisiyle dışarıdan gelen konuklara keyifli bir gezi imkânı sunabilir. Çok kısa sürede restore edilerek sanatsal, mimari veya kültürel projelerle kente kazandırılmalı.

TARİHİN GÖZ KAMAŞTIRAN MİRASI

At nalı biçimindeki yapısıyla dikkat çeken tabya, Osmanlı’nın askeri mimarisinde nadir örneklerden biri. 19. yüzyılda Rus işgaline karşı inşa edilen tabya, aynı zamanda dönemin mühendislik anlayışını da yansıtıyor. Ancak bakımsızlık nedeniyle duvarları çökmüş, iç bölümleri harabeye dönmüş durumda.

TURİZM İÇİN YENİ BİR FIRSAT

Kars, Çıldır Gölü, Ani Ören Yeri ve Sarıkamış ile turizmde öne çıkarken, Gemli Tabya’nın da kültürel bir cazibe merkezine dönüştürülmesi gündemde. Restorasyon sonrası tabyanın müze veya sergi alanı yapılması, çevresine seyir terasları ve yürüyüş yolları eklenmesi öneriliyor.

YETKİLİLERE ÇAĞRI

At nalı şeklindeki özgün yapısıyla dikkat çeken Gemli Tabya’nın turizme kazandırılması halinde büyük ilgi göreceği belirtiliyor. Bölge halkı ve turizmciler, tabyanın kaderine terk edilmek yerine Kars’ın kültürel mirasına ve turizm potansiyeline eklenmesini istiyor.