Harput Kalesi’nde 4 bin 500 yıllık tarih, gün yüzüne çıkarıldı

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan tarihi Harput Mahallesi’nde, 4 bin 500 yıllık kesintisiz yerleşim geçmişine sahip Harput Kalesi’nde yürütülen kazı ve restorasyon çalışmaları hız kazandı.

Geçen yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Geleceğe Miras Projesi” kapsamına alınan kalede, bu yıl yürütülen 17. sezon kazı çalışmaları önemli bulgularla ilerliyor.

“BİN YILLIK SANAYİ SİTESİ”, GÜN YÜZÜNE ÇIKARILIYOR

Bu yıl sürdürülen kazılarda, kalenin batı surlarında iki burç arasında yer alan bölgede tespit edilen ve “1000 yıllık sanayi sitesi” olarak adlandırılan alandaki çalışmaların yüzde 85’i tamamlandı.

Kazılar sırasında ayrıca, kalenin ikinci kapısının batısında bulunan gizli geçidin restorasyonu da bitirildi. Yer altına yaklaşık 22 basamakla inilen, 15 metre uzunluğunda ve 2 metre çapında olan geçit, kemerli ve tonozlu yapısıyla Roma dönemine ait mimari özellikleri yansıtıyor.

ZİYARETÇİLERE TEMPERLİ CAMLA SUNULACAK

Harput Kalesi Kazı Başkanı Prof. Dr. İsmail Aytaç, kalede bugüne kadar dört gizli geçit tespit ettiklerini, bunlardan Roma dönemine ait olanının kazı ve restorasyonunun tamamlandığını belirtti:

Bu gizli geçidin ilk kazısı 2007-2008 yıllarında Prof. Dr. Veli Sevin’in danışmanlığında yapılmıştı. Bu yıl kazı detaylarını tamamladık, konservasyonunu gerçekleştirdik. Yanındaki sarnıcın basamaklarını onardık, üzerindeki tandır bölümünü ortaya çıkardık.

Aytaç, tamamlanan gizli geçidin temperli camla kaplanarak ziyaretçilere sunulacağını ve geçidin bulunduğu alanın 2026’da turizme açılacağını ifade etti.

4 GİZLİ GEÇİT TURİZME KAZANDIRILACAK

Kaledeki diğer üç gizli geçide ilişkin bilgi veren Aytaç, “Biri kale hamamından iç bölüme, biri güneybatı köşesindeki Kızlar Burcu’na, diğeri ise Meryem Ana Kilisesi’nden kaleye doğru uzanıyor. Bu geçitlerin de kazı ve restorasyonlarını birkaç yıl içinde tamamlayarak turizme kazandırmayı hedefliyoruz.” dedi.

SAVAŞLARDA KAÇIŞ VE KORUNMA AMACIYLA KULLANILMIŞ

Aytaç, gizli geçitlerin tarih boyunca savaş stratejilerinin önemli bir parçası olduğunu vurguladı:

Eğer savaşı kaybederlerse, hayatta kalanlar köle olarak satılma ya da öldürülme riskiyle karşı karşıyaydı. Bu yüzden insanlar kaçış ve korunma yolları olarak bu tür gizli geçitleri inşa ettiler.

Roma döneminde gelişen kemer-tonoz sisteminin, Harput’taki geçitte en iyi örneklerinden biri olarak görüldüğünü belirten Aytaç, yapının mimari açıdan yüksek nitelik taşıdığını söyledi.

2026’DA YENİ ALANLAR ZİYARETE AÇILACAK

Aytaç, “Geleceğe Miras Projesi” ve Elazığ Valisi Numan Hatipoğlu’nun İl Özel İdaresi aracılığıyla sağladığı desteklerin, kazıların bu yıl daha verimli ilerlemesini sağladığını ifade etti.

Bu yıl gün yüzüne çıkarılan Fetih Mescidi’nin restorasyon projesi de güncellendi. 2026 sonu ya da 2027 başında ziyarete açılmasını planlıyoruz. Gizli geçit hazır durumda, küçük düzenlemeler kaldı. ‘1000 yıllık sanayi sitesi’nin de 2026’da tamamen ziyarete açılması hedefleniyor.

HARPUT’UN UNESCO UMUDU GÜÇLENİYOR

Harput Kalesi’nde 17 sezondur süren arkeolojik çalışmalar ve Elazığ Belediyesinin mahallede tamamladığı restorasyon projeleri ile açılan müzeler, tarihi mahallenin UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınması yönündeki beklentileri artırdı.

Aytaç, “Yapılan tüm çalışmalar Harput’un turizmine büyük değer kattı. 2024’e göre bu yıl ziyaretçi sayısı en az iki kat arttı, ilginin önümüzdeki yıllarda da büyüyerek devam edeceğine inanıyoruz.” diye konuştu.