Diyarbakır’da 11 bin yıllık mezar keşfedildi

Diyarbakır’ın Ergani ilçesinde yer alan ve dünya uygarlık tarihinin en önemli merkezlerinden biri olarak kabul edilen Çayönü Tepesi’ndeki arkeolojik kazılar 1964 yılından bu yana sürüyor. Göçebelikten yerleşik hayata geçişin, avcılıktan tarıma adım atışın izlerini taşıyan alanda bu yıl önemli bulgulara ulaşıldı.

6 YENİ MEZAR ORTAYA ÇIKTI

Çanakkale Uygulamalı Bilimler Fakültesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun başkanlığındaki kazı ekibi, bu yıl 5’i 5 bin, 1’i ise 11 bin yıl öncesine ait 6 mezar ortaya çıkardı. Sarıaltun, mayısta başlayan kazı sezonunda çok sayıda buluntunun gün yüzüne çıkarıldığını belirterek, “Bu yıl ilk Tunç Çağı’na ait mezarlar bulduk. Çayönü halkının Neolitik dönemden Tunç Çağı’nın başlarına kadar burayı yaşam alanı olarak kullandığını gösteren çok sayıda veri elde ettik” dedi.

MEZAR HEDİYELERİ VE RİTÜELLER

Bulunan mezarlardan ikisinin basit gömü olduğunu söyleyen Sarıaltun, “Bunlarda mezar hediyesi yoktu. Bir küp mezar yüzeye yakın olduğu için tahrip olmuştu. Ancak sandık tipi mezarlarda yoğun buluntular var. Bireylerin yanına kap-kacaklar hediye olarak bırakılmış. Ayrıca sadece hediye gömülen çukurlar da tespit ettik” ifadelerini kullandı.

11 BİN YIL ÖNCESİNE UZANAN İZLER

Sarıaltun, bu yılki en dikkat çekici bulgunun Neolitik döneme ait 11 bin yıllık bir mezar olduğunu vurguladı:

“Bu buluntular sayesinde topluluğun nasıl yaşadığını, neyle beslendiğini ve hangi hastalıklarla mücadele ettiğini daha iyi anlayabileceğiz.”

ANTROPOLOJİK ÇALIŞMALAR

Kazılara destek veren Hacettepe Üniversitesi Antropoloji Bölümü’nden Ömür Dilek Erdal, 6 mezarın gün ışığına çıkarıldığını belirterek, bunlardan birinin Neolitik, diğerlerinin ise Erken Tunç Çağı mezarları olduğunu aktardı:

“Erken Tunç Çağı’nda mezarlar taş sanduka şeklinde yapılıyor, üzeri blok taşlarla kapatılıyordu. Bireyler yan yatırılarak gömülüyor, yanına hediyeler bırakılıyordu.”

ÇAYÖNÜ’NÜN ÖNEMİ

Şimdiye kadar bölgede 600’ün üzerinde iskelet bulunduğunu kaydeden Erdal, DNA ve antropolojik analizlerin devam ettiğini ifade etti. Elde edilen ilk sonuçların, Neolitik dönem insanlarının Mezopotamya, İran, Irak ve Kafkasya ile temas halinde olduklarını ve burada heterojen bir kültür geliştirdiklerini gösterdiğini belirtti:

“Bu insanlar tarımcıydı, ağır işler yapıyorlardı ve kültürlerini Tunç Çağı’na taşıyarak Anadolu’ya aktardılar. Çayönü, bu yönüyle çok önemli bir merkez.”